Mesleki Rehberlik Nasıl Yapılmalı?

Genelde annesi öğretmen,öğretmen olmak istiyor. Babası teknisyen bır sorun oldugunda hemen müdahale etmek istiyor. Yakın çevresindeki meslekleri izledikleri, taklit ettiklerini biliyoruz. Ogrenciler bunun bilincinde.

4+4+4 egitim sisteminde mesleki rehberliğin yapılması gereken  sınıflar 4.-8.-11 ve 12. Sınıflarda yapılıyor.

İnsan hangi mesleği seciyorsa çalısmalarını o yonde yapması gerekiyor. Hukuk fakültesi istiyorsan çalısmadan olmuyor. Alt yapıyı mutlaka oluşturmak gerekiyor.

Bu konularda yapılmış calışmalardan ornekler:

Üniversitelerdeki 1. Sınıf ogrencilerinin %25-35inin kesin kararını vermeden okula geldikleri görülüyor. %75 girmek istediği meslek ve veya girdiği meslekte o branşlar ilgili derslerde başarısının düşük olduğunu goruyoruz. Diyelim ki matematik öğretmeni olmak isteyen bır ogrenci branş derslerini sevmiyor. %75’lik bır oran var.

Yapılan bır araştırmada ogrenciler sorulduğunda; ögrencilerin %40’inin mühendis olmak istiyor. %42 tıp okumak istiyor. İstedikleri meslek dısında bır bölümde olunca başarısız oluyorlar. 3. Sınıfın sonuna kadar bu isteksizlik hali devam ediyor.

Öğretmenler ogrencileri mesleklere yönlendirirken dikkat etmesi gerekenler var ama daha etkili yonlendiriciler var: aile, arkadas vb. gibi. Aile istiyor ki cocuğu yakınında öğretmen okulu var orada okusun istiyor. Kimse cocuğa sormuyor. Kararı alan aile cocuğun gelecegini şekillendiriyor.

Kararsızlık devam ettigi sürece bır bilinç yaratmak gerekiyor. Bu bilinç yaratıldığında olumlu sonuclar ortaya çıkabiliyor.
Yaptığımız ısı sevmemiz gerekiyor. Yoksa o iste sıkıntılar çekiyoruz. Bunun icin; Mesleği sevdirecek aktiviteler, Pozitif yaklaşım (yaptığın mesleği en iyi sekilde yapmak icin kendini motive edeceksin) Yapamıyorsan artık başka bır alanda egitim yapılabilir. Ama bu istenmeyen bır durum. Biz ona 4 yıllık kayıp zaman diyoruz. Ziraat mühendisleri, cevre mühendisleri is alanı olmadıgı icin bankalarda calisiyor.

Mesleki rehberliğin düzenlenmesi 

Bu süreç bır yardım ve yöneltme süreci. Bu mesleki rehberliğin amacının belirlenmesi, mali destegin sağlanması gerekmektedir.
Rehber öğretmenler haftada ayrıca ek olarak 18 saat ders ucreti almaktadır. Gerekli ihtiyac analizleri ve açıklamaların yapılması gerekiyor. Gerekli malzeme ve personel mutlaka olması gerekiyor. Rehber öğretmenin mutlaka bır odasının olması gerekiyor.
Rehber öğretmenin velilerle işbirliği içerisinde cocukların gelecegi icin calışma yapması gerekmektedir.

Ogrencilerin okuldaki başarısına bağlı olarak yonlendirildigi bır meslekte; Yönlendirilen meslek icin doğru bilgiler içermez,
Okuldaki basarı eğitsel rehberlikte incelenir, mesleğe yönelik mesleki, ama ogrencinin istemediği bır alansa bu da kişisel rehberlik altında inceleniyor.

Psikolojik rehberlik: rehber öğretmenin psikolojik sorunu olan ogrencinin sorununu çözmez. Sadece sorunu çözme yolunda önerilerde bulunurak kisinin kendisine çözdürmesi gerekiyor . Bunun icin kisinin kendisinde var olan sorunları bilmesi lazim. Kendi özellikleri hakkında farkındalık yaratmak gerekiyor.

Ogrencinin ilgileri, yeterlilikleri, merak ettikleri yaşantısının parçasıdır. Psikologa gittiğinizde bu anlatılanlardan sizin hangi sorunlarda oldugunuzu sistematik içerisinde yerleştiriyor.

Herseyden once gizlilik ilkesi olması lazim,
Ogrencilerin kendilerini tanımada farkındalık yaratmasına yardım edilir ve bunların kabul edilmesi sağlanması icin,
Ogrencilerin sorunlarını çözmez, öneri getirir,
Rehberlik egitimi almış olması gerekiyor,
Bilimsel yöntemler kullanılarak kisiye gereken destek verilmesi gerekiyor.
Aynı zamanda daha kolay bireyi tanıyabilmek icin. Bu amaca yönelik olarak düzenlenmiş grup çalısmaları ve bireysel etkinlikleri düzenlemesini bilmesi lazim.

Bu konularda daha ileri boyutta problem Yasayan ogrencileri psikologa yönlendirmek gerekir.

Hangi konularda bu problemler ortaya çıkar?
Kendine guvenmemek,
Gereksiz (farazi) korkular,
Sağlıkla ilgili sorunlar,
Bedensel gelişme ile ilgili sorunlar,
Maddi sorunlar (çok sıkıntı yaratabiliyor),
Cinsiyet-aşk-evlenme sorunları,
Ahlaki degerler ile ilgili sorunlar,

Bu sorunlarla bağlantılı olarak davranış problemleri ortaya çıkıyor. Etrafı ile geçinmeme, uygunsuz davranışlarda bulunma. Önemli olan bu davranışların düzeltilmesi konusunda rehber öğretmenin devreye girmesi. Kolay bir çalışma değil. Çocuğun yaşamında 0-3 yas arasındaki ana baba tutumu onun başlangıç değerlerinin oluşmasında önemli rol oynuyor. Sonraki dönemler bu donemin üzerinde inşa ediliyor. Bakıcılar tarafından yetiştirilen çocuklarda daha sonradan büyük sorunlar ortaya çıkıyor.